Ikastaro bakoitza amaitzean, Macsonrisaseko kideok memoria bat egiten dugu eman ditugun saioen kopuruarekin eta adingabeek mundu digitalaz eta sare sozialez egiten duten erabilerari buruz ditugun iritziekin. Joan den ikasturtean 1.600 saio baino gehiago eman genituen adingabeekin eta 100 saio baino gehiago helduekin, gehienak ikastetxeetan, baina gazteen
etxeetan, enpresetan, udaletan eta unibertsitatean ere izan ginen.
Hona hemen ikusi ditugun gauzetako batzuk:
Haur eta nerabeek pantailak gehiegi erabiltzen dituzte oraindik ere, eta asteburuetan are gehiago erabiltzen dira pantailak. Osasun-arloko profesional askok urteak daramatzate pantailen gehiegizko erabilera osasun publikoko arazotzat hartzen, eta joera hori helduen artean ere gertatzen da. Ildo horretan, helduak oso eredu negatiboa dira adingabeentzat.
Lehen hezkuntzan, ia haurren erdiek diote TikTok erabili ohi dutela. Sare sozialak erabiltzen dituzten haurren kopuruak gora egiten du Youtube eta WhatsApp sare sozialak ere badirela esaten dugunean. Lehen Hezkuntzako haurren artean, smartphone propioa izatea normalizatzen ari da. Seigarren mailako ikasleen erdiak bere smartphone propioa duela dio eta hirugarren mailako askok ere, badaukate. Badirudi, urtetik urtera, gero eta kontzientzia txikiagoa dagoela smartphone eta sare sozialen arriskuez.
DBHn sare sozialen erabilera oso normalizatuta dago, arraroa da erabiltzen ez dituen nerabe bat ikustea. Sare sozialen gehiegizko erabilerak nerabeek errealitateari buruz duten pertzepzioa desitxuratzen hasi dela dirudi. Bizitzako alderdi guztiei buruzko desinformazioa etengabe jasotzeak eta familiekin sare sozialetan ikusten dutenaz ez hitz egiteak, sare sozialetan dabiltzan gauza eta diskurtso asko normaltzat hartzea eta nerabeek sortu eta barneratzea eragiten du. Hori arriskutsua da mezu eta diskurtso horietako askoren izaeragatik.
DBHko bigarren mailatik aurrera, adingabeek kontrola eta posesibotasuna normaltzat hartzen dituzte bikote-harremanetan, eta ez dute bikote-harreman osasuntsuen erreferentziarik, ez dakite zer den harreman osasuntsua. Eduki desegokien kontsumoa oso handia da. Haurrak eta nerabeak dantzei, joerei, streamerren emankizunei edo youtuber gogokoenei buruzko bideoak ikusten hasten dira, eta handik gutxira, pornografia, indarkeriazko edukia (borrokak, burua moztea, istripu esplizituak, gorroto-diskurtsoak, sexu-osasunari buruzko aholku zentzugabeak, osasuna orohar edo buru-osasun...) ikusten hasten dira.
Nerabe askok sare sozialak erabiltzeak beren osasun mentalean izan dezakeen eragina ezagutzen dutela esan arren, ez dira jabetzen jasaten ari direla. Ildo horretan, iragazkiek kalte handia egiten diote adingabeen autoestimuari eta autopertzepzioari, batez ere nerabeen autoestimuari; izan ere, erabiltzaile gehienek iragazkiak dituzten bideoak igotzen dituzte beren irudia aldatzeko eta hobetzeko, eta nerabeak bonbardatzen dituzte larruazal perfektua, oso ederrak, azazkalak, sudurra, ahoa eta abar dituzten pertsonen bideo eta argazkiekin.
Oso ohikoa da ikaskideen eta/edo irakasleen irudiak sare sozialetan partekatzea, batez ere stickerren bidez. Nerabeek ez dakite sare sozialetan egin ohi diren ekintza asko delituak direla, eta harrituta agertzen dira hori jakitean. Nerabe gehienengan maltzurkeriarik ikusten ez dugun arren, ia nerabe guztiek erabat normalizatu dituzte harreman digitalen toxikotasuna, errespetu
faltak, irainak..., eta komunikatzeko modu hori bizitza fisikora eramaten ari dira, egokia ez den kontzienteak izan gabe.
Nerabe askok Telegram erabiltzen dute kirol-apustuei, kriptomonetetako inbertsioei eta gainerako gauzei buruz informatzeko, dirua erraz irabazteko promesa faltsuarekin. Haurrek eta nerabeek diru asko gastatzen dute bideojokoen barruan. Dirua gastatzen duten adingabeen kopurua txikia bada ere, talde horrek gastatzen duen kopurua oso handia da.
Gomendioei dagokienez, ohikoez gain, ELGAren eta Unescoren arteko loturak erreferentziatzat hartuta, ikastetxeetan smartphone-ak debekatzearen alde egiten dugu, eta hori gauzatzeko jarraibideak eta gomendioak eskaintzen ditugu, betiere ikasleen egoera desberdinak direla-eta, salbuespenak salbuespen.
Σχόλια