Sare sozialetan normala dirudi errespetua eta jardunbide onak galtzea. Badirudi erabiltzaileen artean idatzi gabeko akordio bat lortu dela, non denak balio duen online munduan. Jende askok errespetu falta larriak erakusten ditu etengabe, eta pertsona askok normala balitz bezala bizi dituzte. Portaerari buruzko oinarrizko arauak eta balioak baztertuta geratu dira, ez daude eta badirudi inork ez dituela espero.
Txikitatik, mundu "fisikoan", besteak errespetatzeko balioa eta beharra erakusten zaigu, gizarteak funtzionatzea eta gure ongizatea eta bizi-kalitatea handitzea eragiten duen balioa da-ta. Hala ere, online munduan, errespetu-modu oinarrizkoenak ere galdu dira. Funtsezko gauzak desagertu egin dira, hala nola norbait agurtzea haiekin harremanetan jartzen garenean edo agur esatea elkarrizketa bat amaitzen dugunean. Ikusi besterik ez dago nola erlazionatzen diren objektuen salerosketan aritzen diren sare sozialen erabiltzaileak, adibidez, Wallapop. Ez kaixo, ez agur, ez antzeko ezer. Norbait zerbait saltzen duen norbaitekin harremanetan jartzen denean, zuzenean produktuarekin zerikusia duen zerbait galdetzen dio, eta elkarrizketa txiki bat ezartzen badute, amaitzean ez dago agurrik, idazteari uzten dio. Eta batzuetan pertsonak idazteari uzten dio interesa galtzen duenean, berdin dio elkarrizketaren hasieran, erdian edo amaieran den. Gehienetan gauza bera gertatzen da oraindik online ezagutzen ez dugun norbaitekin hitz egiten dugunean.
Hala ere, "fenomeno" hori ez da ezezagunen artean bakarrik gertatzen, ezagunen artean ere antzeko zerbait gertatzen da. Modu berean hasten eta amaitzen dira elkarrizketak. Hain onartuta dago jende askok ez diola garrantzirik ematen.
Oinarrizko jokabide-jarraibideen artean, besteak nahita ez iraintzea eta ez errespetatzea dago. Zentzuzkoa dirudi, baina online munduan ere ez da horrelakorik gertatzen. Jende gutxi da gai beste pertsona batek modu zibilizatuan azaldutakoez bestelako iritziak agertzeko, errazegi jotzen da mespretxuetara, sarkasmo kaltegarrietara eta irainetara ere. Badirudi ahaztu egiten zaigula pertsonekin hitz egiten ari garela, erabiltzaile-izen baten atzean, normalean, zu eta ni bezalako beste pertsona bat dagoela, zu eta ni bezalako sentimenduekin. Badirudi pertsona askok pentsatzen dutela beraiek bakarrik dituztela sentimenduak, besteak ez direla existitzen.
Pertsona askok husteko edo husteko mekanismo gisa erabiltzen dituzte sare sozialak. Uste dut hori pertsona askok beren bizitzarekin duten frustrazio eta ezinegon mailaren seinalea dela. Pertsona horiek, beren bizitzari aurre egin eta konpontzen saiatu beharrean, nahiago dute sare sozialetan ihes egin, "ostikoak eman" eta "mugitzen den guztiari tiro egin". Zalantzarik gabe, bigarren aukera hau lehenengoa baino askoz errazagoa da, nahiz eta eraginkorra ez izan. Ondoezak hor jarraitzen du sare sozialetatik irtetean, eta hor jarraituko du arrazoiak landu arte.
Errespetua galtzeko beste modu bat, inoren irudiak edo informazioa argitaratzea da, haien baimenik gabe. Onespen- eta aintzatespen-premia pertsonalak eta berekoikeria-dosi handi batek gidatuta, pertsona askok erabakitzen dute merezi duela beste pertsona batzuek pribatutasunerako duten eskubidea urratzea. Beste pertsona batzuk agertzen diren argazkiak partekatzea erabakitzen dute, horrek besteengan izan ditzakeen ondorioei buruzko hausnarketa txikienik ere egin gabe. Ez dakit "erabakitzea" hitz egokia den, erabakitzeko hausnarketa txiki bat egin behar delako eta Interneten pentsatzeko edo hausnartzeko gaitasuna ere galdu delako. Berekoikeria- eta degradazio-maila hain da handia, ezen zenbait pertsonak etengabe azaltzen baitituzte seme-alabak, horrek adingabeentzat izan ditzakeen ondorioetan pentsatu gabe, edo sor diezaiekeen berrerospen ekonomikoagatik justifikatuta.
Pertsona askok leku pribatuak inbaditzen dituzte argazkiak ateratzeko, gorpuak sortzen dituzte istripuetan, beilatokietan edo zoritxarren irudiak eta bideoak partekatuz, askok erreserba naturalak eta babestutako guneak degradatzen dituzte argazki bat ateratzeko... Denak balio du ezezagunen arreta eta onespena lortzeko. Errespetu falta etengabea da guztiarekiko eta guztiekiko.
Askotan, norbaitekin aurrez aurre ari gara hitz egiten eta, elkarrizketaren erdian, jakinarazpen bat entzuten da. Beste pertsona "hitza ahoan" duela uztea edo elkarrizketa etetea, mezua nork bidali digun edo jakinarazpenak zer dioen ikusteko, hori ere errespetu falta da. Norbait hizketan ari zaigunean edo zerbait azaltzen ari denean, telefonoari begira egotea bezalaxe.
Besteak errespetatzea eta besteekin atseginak izatea ez da ezer kostatzen eta, aldi berean, asko balio du, baina online munduan badirudi asko kostatzen den eta baliorik ez duen zerbait bihurtzen ari dela. Eta online munduan, inork ikusten ez gaituela pentsatuz, ditugun jarrera askok nolakoak garen erakusten dute.
Comments